Μπαίνω αμέσως στο ψητό και απαντώ: σίγουρα δεν πάει σε οποιαδήποτε κοινωνική εφαρμογή (fb, insta, tiktok, etc). Αυτή είναι μια αλήθεια. Μια ακόμη αλήθεια - πιο κοινότυπη - είναι πως δεν υπάρχει παρθενογένεση. Ακόμα κι αν πραγματικά πιστεύεις, είσαι περισσότερο από 100% σίγουρη, κόβεις το χέρι σου, το πόδι σου, ή ό,τι άλλο θες πως κάτι το σκέφτηκες, δημιούργησες ή εφήυρες πρώτη άντε να το αποδείξεις. Αλήθεια (ναι, πάλι), πώς αποδεικνύει κανείς πως η σκέψη ήταν εξ αρχής δική του;
[Θυμάμαι στο πανεπιστήμιο, στο μάθημα για τη μεθοδολογία της έρευνας, όταν μας είπε ο καθηγητής το εξής: μην γράφετε ποτέ ο τάδε είπε πρώτος το χ, ή ο δείνα μίλησε πρώτος για το ψ. Ακόμα και αν δεν υπάρχουν πηγές που να αμφισβητούν πως όντως ο τάδε είπε πρώτος το χ, εμείς δεν μπορούσαμε να το δηλώσουμε γραπτώς, γιατί η έρευνά μας θα έμπαζε νερά.]
Πάμε σε ένα άλλο ερώτημα, συνέχεια του πρώτου. Άντε και αποδείξεις πως σκέφτηκες πρώτη ή έφτιαξες πρώτη κάτι και έχεις ξεθάψει τις φωτογραφίες πηγαίνοντας τρια laptop πίσω...πού κρύβεται η αυθεντικότητα σε όλη αυτή την προσπάθεια; Για μένα η αυθεντικότητα κρύβεται στη μη προσπάθεια του να αποδείξεις το οτιδήποτε. Στη μη ανάγκη να ανατρέξεις στο παρελθόν ή σε μηνύματα ή σε παρουσίες προσώπων, οι οποίες θα επιβεβαιώσουν τα λεγόμενά σου. Και σας μιλά η βασίλισσα του screenshot. Όπως καταλήξαμε πολλάκις σε συζητήσεις με φίλους, κερδίζει περισσότερα αυτός που φωνάζει πιο δυνατά. Κοιτάξτε γύρω σας, ή πηγαίνετε λίγο πίσω. Όντως αυτοί που βγαίνουν μπροστά είναι οι πιο κερδισμένοι. Αυτό συμβουλεύουν στα σεμινάρια social media marketing, οι εμψυχωτές ζωής, οι καθηγητές όταν ψάχνουν συμμετέχοντες για τις σχολικές εκδηλώσεις, οι σύμβουλοι καριέρας και σπουδών. Το ερώτημα περιπλέκεται: σε ενδιαφέρει πραγματικά να είσαι μπροστά; Προσωπικά με ενδιαφέρει να επωφελούμαι τόσα όσα αυτοί που φαίνονται, αλλά να συμβαίνει ενώ έχω την λιγότερο δυνατή προβολή. Θα μου πεις ''πώς θα γίνει αυτό κούκλα μου;" Ε, με το να είσαι αυθεντικός. Γιατί η απληστία δεν σε κάνει τέτοιον.
Με το πέρασμα των χρόνων έχω δει συμφοιτητές, στους οποίους έδινα σημειώσεις, βοήθούσα να αντιγράψουν, δάνειζα εργασίες και οι οποίοι δεν πάτησαν ποτέ στη σχολή να εργοδοτούνται σε θέσεις που δεν το περίμενα - ή αν θέλετε να είμαι αυθεντική, σε θέσεις που δε θεωρώ πως καλύπτονται από τις ικανότητές τους. Ή τέλος πάντων από τις ικανότητες που θεωρούσα πως έχουν. Καμία κακία δεν κρύβει αυτό, ούτε καν ζήλεια, γιατί μετά σκέφτομαι πως δεν είμαι αυτή που θα κρίνει ή θα αποφασίσει αν κάποιος αξίζει ή όχι την χ θέση. Μετά το τραβάω λίγο ακόμα και μου υπενθυμίζω πως, συχνά, λέω ''δεν ξέρω να το κάνω αυτό, αλλά μπορώ να το μάθω" ή "δεν το έχω ξαναδοκιμάσει, αλλά αν μου δείξεις θα ακολουθήσω." Κι έτσι, με βάζω στη θέση μου και - χωρίς να καταπιώ χολή - πορεύομαι ήσυχη.
Περί αυθεντικότητας, λοιπόν, και η ιδέα για το κείμενο αυτό ήρθε την περασμένη βδομάδα όταν είχα πάει σε μια συναυλία (Μαρίνα Σπανού ακούτε;). Δίπλα μου καθόταν μια παρέα τριών γυναικών και τα έφηβα παιδιά τους βρίσκονται στις μπροστινές από μας θέσεις. Η κυρία που βρισκόταν ακριβώς δίπλα μου εποφυσούσεν, όπως λέμε στα κυπριακά, από το πρώτο δευτερόλεπτο. Δεν ήξερε ποια ήταν η καλλιτέχνης που ήρθε να ακούσει/δει, δεν ήξερε ούτε και ένα τραγούδι και αυτό φυσικά την εμπόδιζε από το να χειροκροτήσει. Δε σήκωσε τα χέρια της να χτυπήσει παλαμάκια ούτε δευτερόλεπτο στις δυόμιση ώρες που ένα εικοσιδυάχρονο κορίτσι έλεγε τις ιστορίες της ζωής της. Μόνο όταν τραγούδησε κάτι απο Β.Eillish έσκυψε και ρώτησε ποιο τραγούδι ήταν αυτό, γιατί είδε τον κόσμο που το σιγοτραγουδούσε. Τι μας δίνει λοιπόν αξία στα μάτια των άλλων; Ποσώς θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει, γι' αυτό και δεν απαντώ. Τι δίνει αυτοαξία ελάτε να ψάξουμε να βρούμε, αλλά χωρίς να διαφάσουμε Ξενάκη αν γίνεται. Οκ; Γιατί αν θέλετε να μιλήσουμε για αυθεντικότητα ας αφήσουμε τις μασημένες τροφές και τις εκλαϊκευμένες φιλοσοφίες και ας μπούμε στα βαθιά.
Πάει πάνω από χρόνος που είχα την αποχώρηση ενός φίλου από τον ορίζοντα. Μέσα στα πολλά που λέχθηκαν ήταν πως, πολλές φορές παίρνω ένα ύφος (όντως έχω ύφος, και μερικές φορές το μετανιώνω - αλλα όχι πάντα) λες και νομίζω πως είμαι κάποια ή κάπως έτσι, και εν ολίγοις πως όλο αυτό είναι απόρροια των σπουδών μου. Μέσα στις εκατοντάδες λέξεις αυτό που με πλήγωσε πιο πολύ απ' όλα ήταν αυτή η, ας την πούμε, δήλωση. Νομίζω όντως πως είμαι κάποια; Εμ, δεν είμαι; Όπως είσαι και εσύ, και ο δίπλα σου και όλοι μας; Κι αν δεν είμαστε κάποιοι, τότε ποιοι θα λέμε πώς είμαστε; Κι αν δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας ως τέτοιους πώς θα ξέρουμε τι πρέπει να κρατήσουμε και τι να αλλάξουμε; Κι αν δεν είμαστε αυτοί που νομίζουμε ότι έιμαστε, αλλά είμαστε πιο πολύ αυτοί που νομίζουν οι άλλοι πως είμαστε, τότε τι πρέπει να κάνουμε; Να πηδήξουμε φωτιές κι ας μην είναι του Άη Γιαννιού.
Προσωπικά με συμφέρει αυτό που μου είπε ο ψυχολόγος μου, και ελπίζω όχι μόνο γιατί τον πληρώνω (το βλέπετε το ύφος, έτσι;): αφού είσαι όντως κάποια! Πώς γίνεται να μην είμαστε; Γι' αυτό ας μην υπάρξει αμφιβολία. Ποιοι είμαστε είναι το ερώτημα. Κι ενώ, πολύ θα ήθελα να γράψω "αυτό αφορά μόνο τον καθένα ξεχωριστά'' θα κατέληγα να λούζομαι αυτά που κοροϊδεύω. Δεν θα ξαναπώ να κοιτάξετε γύρω σας. Είμαστε στον μικρόκοσμό μας όσο μας επιτρέπει ο μακρόκοσμός μας, και δυστυχώς πολύ λίγοι καταφέρνουν να ζουν πιο πολύ στον δικό τους κόσμο παρά στον δικό μας. Πιο απλά: δεν μπορούμε να υπάρξουμε ανεξάρτητα από τους άλλους. Ακόμη και αυτοί οι οποίοι έχουν καταφέρει να ζουν πχ σε μια φάρμα έξω από την πόλη και να είναι αυτάρκεις, ακόμα και αυτοί, δεν είναι μόνοι. Αρχικά τους ανακάλυψαν αυτοί που ήθελαν να φτιάξουν εκείνο το ντοκιμαντέρ που είδες. Ακόμα και άτομα που δηλώνουν μοναχικά ή λάτρεις τις ατομικότητας κουβαλούν ένα κινητό μαζί τους. Και κάπως έτσι επιστρέφουμε στην πρώτη πρόταση αυτού εδώ του blog.
Ποσο αυθεντικοί μπορούμε να είμαστε εντός της κοινοκτημοσύνης του διαδικτύου; Όσο μας επιτρέπει η αίσθηση εαυτού που έχουμε. Ξέρετε τι ήταν το πιο δύσκολο όταν, μετά από χρόνια άρνησης, έφτιαξα tinder; Η σκέψη πως έσπαζα το κεφάλι μου να συμπληρώσω το προφίλ όσο πιο αυθεντικά μπορούσα, ενώ ήξερα - ούτε καν καταβάθος - πως κανείς δε θα τα διαβάσει, παρά θα δουν τις φωτογραφίες. Όχι επειδή, όπως είπα πιο πάνω θέλω να έχω πάντα δίκιο, αλλά όντως είχα και δε θέλουμε κανέναν παπά να μας το πει. Όλοι το γνωρίζουμε. Όπως γνωρίζουμε, όσοι έχουμε επαγγελματικούς λογαριασμούς στο insta, πως αυτό που πουλάει πιο πολύ είναι η φάτσα μας. Επαγγελματική λήψη από φωτογράφο, σε studio, με φώτα κτλ κτλ > 4 likes. Φάτσα με μέτριο φωτισμό, χωρίς καλή εστίαση στο προϊόν γιατί όλοι βλέπουν το μαλλί που πιάνει το μισό κάδρο > 38 likes. Η αυθεντικότητα λοιπόν έχει άλλο κόστος. Η αυτοπροβολή είναι το ζητούμενο; Για μένα όχι. Είναι η λύση; Για ποιο πράγμα, θα ρωτήσω. Αν θες likes, interaction και όλα αυτά που θα σε φέρουν σε επικοινωνία με τους followers τότε ναι. Αλλά για δες πώς το γυρίσαμε στον κόσμο των social media, ενώ όλο το παιχνίδι θα ήταν καλύτερα αν παιζόταν χωρίς το media να μας κατατρέχει. Πήγες ταξίδι και δεν έβαλες καρέ καρέ τις στιγμές; Πήγες στο νέο εστιατόριο της πόλης και δεν έβγαλες φωτο τα μαχαιροπίρουνα; Είμαι κλόουν γιατί τα κάνω όλα αυτά, αλλά από την άλλη ειρωνεύομαι; Ναι, είμαι.
Οι σκέψεις αυτές δεν γεννήθηκαν χθες. Οι σκέψεις αυτές υπήρχαν από το 2017, όταν μαζί με το μαγαζί άνοιξα λογαριασμό στο instagram, και δεν με εγκατέλειψαν ποτέ. Αν πάμε πίσω, προϋπήρχαν από το 2008 όταν άνοιξα το fb τελευταία και καταϊδρωμένη ανάμεσα στους πολλούς φίλους που είχα (ακόμη) τότε. Εμφανίστηκαν ξανά το καλοκαίρι όταν άνοιξα για τρεις ολόκληρες μέρες το tiktok, παραδέχτηκαν πως δεν αντέχω άλλο social και το έκλεισα. Θυμάστε που στο Λύκειο είχαμε έκθεση με θέμα τα θετικά και τα αρνητικά της ανάπτυξης της τεχνολογίας, όπου για να πάρουμε καλύτερο βαθμό έπρεπε να κρατήσουμε στάση ουδετερότητας; Ανέκδοτο. Να ' μαστε πάλι στα ίδια. Αναγκαίο κακό που μας καταπίνει αν δεν βάλουμε όρια. Θα μου πεις, πολλά μπορούν να μας καταπιούν αν δεν βάλουμε όρια. Πού καταλήγει όλο αυτό; Πού πεθαίνει και πού γενιέται η αυθεντικότητα;
Κάθε προσπάθεια να μάθεις τον εαυτό σου είναι καλύτερη από την ανάγκη να το δηλώσεις. Κάθε κίνηση, είτε προς τα μπρος είτε προς τα πίσω, μετρά περισσότερο από την μη αλλαγή. Κάθε χειροκρότημα που δίνεις είναι καλύτερο από την απαθή - αλλα ξινισμένη - μούρη. Κάθε παραδοχή προς το διαφορετικό είναι το πρώτο βήμα για την αποδοχή του. Κάθε φορά που λες όχι σε φέρνει πιο κοντά σε αυτό το αυθεντικό που αναζητάς. Πιο είναι, εν τέλει, το σημαντικό; Να μην θεωρούμε τον εαυτό μας τον σημαντικότερο όλον, μα τον σημαντικότερο για εμάς. Δηλαδή, χωρίς αυτή η σημαντικότητα να μεταφράζεται σε αλαζονεία, ψηλομυτίαση, δικαιωματισμό (η αγαπημένη μου λέξη για το 2024).
Σας αφήνω, άλλη μια φορά χωρίς να ξέρω αν είπα όλα όσα θα ήθελα να πω - έχει συμβεί άραγε ποτέ κάτι τέτοιο; Χωρίς ακόμα να ξέρω αν οι σκέψεις έχουν διαδοχή, ή βγάζουν νόημα, ή είμαι επικριτική ή σνομπ ή κάκια ή ενοχική ή υπερβολική, ή ακόμα χειρότερα, αν κάνω υπερ-προβολή (αν έτσι μπορεί να μεταφραστεί το oversharing σε μιαν άλλη του μορφή), Πατάω ''visible'' και ό,τι ήθελε προκύψει. Άλλωστε η αυθεντικότητα ήταν το ζητούμενο, γι' αυτό και δεν πάω πίσω να διαβάσω όσα έγραψα. (Β αν δεις ορθογραφικά στείλε μνμ)